Chính trị vừa
là nghệ thuật vừa là khoa học. Chính trị biển đổi khó lường, mưu sâu kế hiểm, lợi
ích, tranh giành quyền lực. Chính trị dù chỉ là một khái niệm trừu tượng nhưng
mang sức ảnh hưởng sâu sắc đối với một đất nước. Một nền chính trị mạnh mẽ bền
vững đảm bảo một đất nước phát triển thịnh vượng và ngược lại. Chính trị chính
là nhân tố tạo nên lịch sử của mỗi quốc gia thịnh vượng và cũng là nguyên nhân
của những bất ổn trên toàn cầu. Để góp phần vào sự hiểu biết bản chất, hiểu rõ về đời sống chính trị thế giới, xin trân trọng giới thiệu 10 quyền sách chính trị đáng đọc.
1. Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản – Karl Marx
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản là một cuốn sách ngắn năm 1848 được viết bởi những nhà tư tưởng chính trị Mác-xít người Đức Karl Marx và Friedrich Engels. Từ đó nó đã được nhận định là một trong những bản thảo chính trị có ảnh hưởng nhất thế giới. Được ủy nhiệm bởi Đảng Cộng sản, nó đặt ra mục đích và chương trình của Đảng. Nó giới thiệu một tiếp cận có tính phân tích về đấu tranh giai cấp (lịch sử và hiện tại) và vấn đề của chủ nghĩa tư bản, thay vì một dự đoán về dạng thức tương lai của chủ nghĩa cộng sản.
Cuốn sách chứa đựng lý thuyết của Marx và Engels về bản chất của xã hội và chính trị, mà theo lời của họ, “Lịch sử tất cả các xã hội tồn tại từ trước đến ngày nay chỉ là lịch sử đấu tranh giai cấp.” Nó cũng giới thiệu sơ qua về ý niệm của họ về việc xã hội tư bản thời đó sẽ dần bị thay thế bởi chủ nghĩa xã hội, và dần dần là chủ nghĩa cộng sản.
2. Quân vương – Niccolò Machiavelli
Đây là bản đề cương kế hoạch nổi tiếng nhất thế giới về việc nắm bắt và giữ vững quyền lực. Thẳng thắn một cách đáng kinh ngạc, cho đến nay, Quân vương vẫn duy trì được sự thực tế và tính tiên đoán về những gì cần để trở thành một hoàng tử, một nhà vua, một tổng thống.
Trong Quân vương, những hình dung của ông không bị cản trở bởi giá trị đạo đức và luân lý thông thường; quân vương của ông là người và thú, cáo và sư tử. Ngày nay, kiệt tác nhỏ của thế ký 16 này đã trở thành bài đọc tất yếu cho mọi sinh viên về chính phủ, và là cuốn sách tối thượng về sức mạnh chính trị.
3. Cộng hòa – Plato
Vào giai đoạn cuối của thời kỳ sáng tạo của Athens, thời kì trang bị cho nền văn minh phương Tây trí tuệ, nghệ thuật và chính trị, Plato đã viết Cộng hòa, là những lập luận của ông về tự nhiên và ý nghĩa của công lý, nhà nước lý tưởng và người cai trị.
Tất cả những tư tưởng Âu châu sau đó về chủ đề này mang những đặc điểm của nó, một cách trực tiếp hoặc gián tiếp, của những đối thoại Plato nổi tiếng nhất. Mặc dù với một số người, xã hội mà ông mô tả trông như một cộng đồng người lý tưởng, và với vài người là cơn ác mộng chuyên chế, trong phần mô tả của mình, Plato đã đặt ra những câu hỏi xác đáng về chính trị, nghệ thuật, giáo dục, và những chỉ dẫn chung của cuộc sống.
4. Chính
trị luận – Aristotle
Trong Chính trị
luận, Aristotle giải quyết những câu hỏi cốt lõi của khoa học chính trị. Xã hội
nên được quản lý thế nào để đảm bảo hạnh phúc của cá nhân? Những loại hình
chính phủ nào là tốt nhất và làm thế nào để chúng được duy trì? Bằng cách phân
tích một loạt các hiến pháp của các thành bang – đầu sỏ chính trị, nền dân chủ
và chính thể chuyên chế – ông tìm cách xác minh các điểm mạnh và điểm yếu của từng
hệ thống để quyết định hệ thống nào có hiệu quả nhất, trong cả lý thuyết và thực
tiễn.
Đây là một
công trình hết sức quan trọng, trong đó có ảnh hưởng đến các nhà tư tưởng khác
như Aquinas và Machiavelli. Chính trị luận vẫn là một bài bình xuất sắc về các
vấn đề và mối quan tâm chính trị cơ bản, và cung cấp những hiểu biết thú vị về
các hoạt động và thái độ của người Hy Lạp về thành bang.
5. Khế
ước xã hội – Jean-Jacques Rousseau
“Con người
sinh ra được tự do, nhưng ở đâu họ cũng bị xiềng xích.”
Đây là những lời
mở đầu nổi tiếng của một tác phẩm đã không ngừng khuấy động lên những tranh luận
mạnh mẽ kể từ khi công bố lần đầu vào 1762. Bác bỏ quan điểm cho rằng bất cứ ai
cũng có quyền tự nhiên để thi hành quyền lực lên những người khác, Rousseau lập
luận, hãy thay thế điều đó bằng một hiệp ước, hay “khế ước xã hội”, mà nên tồn
tại giữa tất cả các công dân của một quốc gia và đó sẽ là nguồn gốc của quyền lực
tối cao.
Từ tiền đề cơ
bản này, ông tiếp tục xem xét các vấn đề về tự do và pháp luật, tự do và công
lý, đưa đến một cái nhìn về xã hội mà đối với một vài người là vạch ra một kế
hoạch cho chế độ độc tài, đối với người khác lại là một tuyên bố về các nguyên
tắc dân chủ.
6. Sự
Va Chạm Giữa Các Nền Văn Minh – Samuel P. Huntington
Sự Va Chạm Của
Các Nền Văn Minh giải thích cách bùng nổ dân số ở các nước Hồi giáo và tăng trưởng
kinh tế của Đông Á đang thay đổi chính trị toàn cầu như thế nào. Những phát triển
này thách thức sự thống trị của phương Tây, thúc đẩy sự phản đối với lý tưởng
mà phương Tây cho là “phổ quát”, và tăng cường xung đột giữa các nền văn minh về
các vấn đề như phổ biến vũ khí hạt nhân, nhập cư, nhân quyền và dân chủ.
Sự gia tăng
dân số Hồi giáo đã dẫn đến nhiều cuộc chiến tranh nhỏ trên khắp Âu Á, và sự nổi
lên của Trung Quốc có thể dẫn đến một cuộc chiến tranh toàn cầu của các nền văn
minh. Huntington cung cấp một chiến lược đối với phương Tây để bảo tồn nền văn
hóa độc đáo của nó và nhấn mạnh sự cần thiết cho mọi người ở khắp mọi nơi tìm
hiểu để cùng tồn tại trong một thế giới đa cực, đa văn minh phức tạp.
7. Luật pháp – Frédéric Bastiat
Trong Luật
pháp, Frédéric Bastiat viết rằng mọi người đều có quyền được bảo vệ “con người,
tự do, và tài sản của mình”. Nhà nước chỉ nên “thay thế các thế lực cá nhân bằng
một thế lực chung” để bảo vệ quyền này. “Công lý” (bảo vệ sự sống, tự do, tài sản
của một người) bị giới hạn, nhưng nếu quyền lực của chính phủ mở rộng hơn nữa,
vào những nỗ lực từ thiện, quyền lực chính phủ trở nên vô hạn và có thể phát
triển không ngừng.
Chủ nghĩa toàn
trị là kết quả của việc “dựa trên ba giả thuyết: sức ì của nhân loại, sự toàn
năng của luật pháp, và sự không thể sai lầm của các nhà lập pháp.” Công chúng
sau đó bị thiết kế bởi các nhà lập pháp và phải khuất phục trước ý chí của các
nhà lập pháp “như đất sét với người thợ gốm” vậy.
8. Trật
tự thế giới – Henry Kissinger
Dựa trên những
nghiên cứu sâu sắc của Kissinger về lịch sử và kinh nghiệm của ông với vai trò
cố vấn an ninh quốc gia và thư ký liên bang, trật tự thế giới dẫn dắt độc giả
qua những giai đoạn rất quan trọng trong lịch sử thế giới đương đại. Kissinger
cung cấp một cái nhìn độc đáo về các cuộc đàm phán kín của chính quyền Nixon với
Hà Nội về việc kết thúc Chiến tranh Việt Nam, cũng như các cuộc tranh luận căng
thẳng giữa Ronald Reagan với thủ tướng Nga Gorbachev ở Reykjavík.
Ông cung cấp
những cái nhìn thú vị về tương lai mối quan hệ Hoa Kỳ – Trung Quốc và sự phát
triển của Liên minh châu Âu, và ông nghiên cứu những bài học của cuộc chiến tại
Iraq và Afghanistan. Đưa độc giả qua các phân tích của ông về các cuộc đàm phán
hạt nhân với Iran cho tới phản ứng của phương Tây về mùa xuân Ả Rập và những
căng thẳng giữa Nga và Ukraine, Trật tự thế giới là nguồn tin cậy về các phân
tích lịch sử của Kissinger trong các sự kiện quyết định của thời đại chúng ta.
9. Nhận
diện quyền lực - Noam Chomsky
Nhận diện quyền
lực được xuất bản với sự biên tập của hai nhà báo Peter R. Mitchell và John
Schoeffel từ năm 2002. Kì này, cái nhìn tổng quan về tư tưởng chính trị của
Noam Chomsky, lần đầu tiên được giới thiệu với bạn đọc Việt Nam, nhờ công lao của
GS. TS. Hoàng Văn Vân đã chuyển ngữ các tài liệu tham khảo và các tư liệu từ những
cuốn sách uyên bác sang tiếng Việt, thông qua hình thức hỏi-đáp.
Với kết cấu đặc
biệt và hình thức độc đáo, cuốn sách soi sáng các giá trị dân chủ, lòng khoan
dung, tính công khai minh bạch, quyền tự do và quyền con người qua lăng kính của
Noam Chomsky, một nhà tư tưởng với tư duy tích hợp, một trí thức cánh tả hàng đầu
của Mỹ trong hơn 30 năm qua. Theo Noam Chomsky, ngoài chủ nghĩa khủng bố, các
nhà nước thất bại, tội phạm có tổ chức, dịch bệnh và vũ khí giết người hàng loạt,
còn nhiều thách thức toàn cầu khác, từ các vấn nạn môi trường đến các mô hình
phát triển, đòi hỏi các quốc gia trụ cột trong hệ thống quốc tế phải có ý thức
trách nhiệm cao hơn trước cộng đồng quốc gia và cộng động nhân loại.
Với Nhận diện
quyền lực, ông có thể được coi là nhà tư tưởng đứng riêng một góc trời, một bác
sĩ phẫu thuật hàng đầu chẩn đoán các căn bệnh thế kỉ của nước Mỹ và của thế giới.
Đọc ông chúng ta hiểu được tại sao ông được vinh danh là nhà tư tưởng của thời
đại, là người có trí tuệ vào bậc nhất thế giới. Trong các danh nhân trí tuệ từ
cổ chí kim, ông xếp thứ tám, chỉ sau Plato và Sigmund Freud. Ông được tờ
Chiacago Tribune bình chọn là “tác giả được trích dẫn nhiều nhất hiện đang còn
sống”; và tờ New York Times gọi ông là “nhà trí thức quan trọng nhất hiện đang
còn sống”.
10.Thế
chiến thứ ba – Chiến tranh mạng lưới, tác giả Valeri Korovin, Phan Xuân Loan dịch
Cuộc chiến tranh thế giới thứ ba sắp tới, thật ra nó đang
diễn ra, theo Korovin, không có chiến trường như bạn hình dung, không có những
đơn vị quân đội truyền thống với sự so kè cơ số quân, sự ưu việt của vũ khí và
độ hiểm hóc của chiến thuật. Mà nó là cuộc chiến mạng lưới, đã được Hoa Kỳ xây
dựng nhiều thập niên qua và giờ đang âm thầm nhưng hiệu quả hoạt động. Đơn vị
chiến đấu của nó có thể chỉ là một người với một máy tính, một nhà báo, một cô
thư ký của một tập đoàn… Chiến trường của nó có thể chuyển từ các diễn đàn mạng
sang các quảng trường, không loại trừ bạo loạn và bạo lực, đổ máu. Vũ khí của
nó là các meme vô thưởng vô phạt trên Internet, là hiệu ứng mạng, là hình ảnh,
là một cuộn băng phát nhầm trên kênh CNN. Chi phí của nó rất thấp – không bằng
bắn một tên lửa Tomahawk, nhưng hậu quả vô cùng lớn: Iraq, Libya giờ đã “dân chủ” nhưng liệu có
bình yên?
Quyển sách giúp bạn hiểu cách nghĩ của người Nga trước những
bước đi xoay chuyển tình hình thế giới: vì sao Nga lấy lại Crimea, vì sao Nga
đưa quân vào Syria, hay vì sao mới đây tổng thống Nga V. Putin tuyên bố sẽ xem
xét lại hoạt động của các NGO trong các trường học, vì sao hình ảnh Putin ngày
càng “xấu xí” trên các phương tiện truyền thông thế giới. Không chỉ thế, nó
cung cấp thêm một góc nhìn về giới tinh hoa Nga hiện nay, chủ nghĩa dân tộc Nga
(không phải là những kẻ đầu trọc méo mó trên đường phố Moskva) không có chỗ cho
những suy nghĩ nhỏ. Nước Nga đã từng vàng son, hùng cường với một Pierre đại đế,
nên “kẻ độc tài” Putin - như truyền thông phương Tây đang xây dựng hình ảnh – với
những người như Korovin vẫn chưa đủ cứng rắn, chưa đủ quyết liệt trên con đường
phục hồi lại vị thế của nước Nga, xây dựng một trung tâm đối trọng với Hoa Kỳ –
đế chế Nga.
BCT Tổng hợp
0 comments: